دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 2382
تعداد نوشته ها : 3
تعداد نظرات : 1
Rss
طراح قالب

پیدایش جهان هستی

سرآغاز جهان در قرآن توصیف می گردد:

(بدیع السموات و الارض...) او پدید آورنده آسمان ها و زمین است... انعام /6

اطلاعات ارائه شده در قرآن با یافته های قطعی علم معاصر کاملا مطابقت دارد. نتیجه ای که فیزیک کیهانی امروزه بدان دست یافته ، آن است که هستی روی هم با ابعاد ماده و زمان، در نتیجه ی یک انفجار عظیم – که در بی زمان رخ داده- به وجود آمده است. این حادثه انفجار بزگ نامیده شده و با توجه به آن ، جهان در نتیجه  انفجار یک نقطه واحد، از عدم پدید آمد. مجامع علمی مدرن موافق هستند که در حال حاضر انفجار بزرگ تنها توضیح منطقی و قابل اثبات برای آغاز جهان هستی و چگونگی پیدایش جهان است.

پیش از انفجار بزرگ، هیچ چیزی به صورت ماده وجود نداشت و جهان از یک عدم وجود- که در آن نه ماده، نه انرژی و نه حتی زمان وجود داشته – پدید آمده و این وضعیت تنه به صورت مابعد الطبیعه قابل توصیف است. ماده، انرژی و زمان همگی بدون سابقه ی قبلی خلق شده اند. این حقیقت که اخیرا از طریق علم فیزیک مدرن کشف شد، 1400 سال قبل در قران به ما اعلام شده بود.

گسترش جهان

در قران- که 14 قرن پیش در زمانی نازل شد که علم نجوم هنوز در ابتدای راه بود- توسعه جهان این چنین توصیف شده است:

( و السماء بنینها باید و انا لموسعون) ذاریات /51

و ما آسمان را با قدرت بنا نهادیم و همچنان آن را گسترش خواهیم داد.

  کلمه ی آسمان که در این آیه آمده، در آیات مختلف قران به مفهوم فضا و جهان به کار رفته است. در اینجا باز هم این کلمه به همین مفهوم به کار می رود. در ادامه آیه بیان می شود که جهان، توسعه می یابد و این، همان نتیجه ای است که علم، امروزه به آن رسیده است.

 تا آغاز قرن بیستم، تنها دیدگاه رایج در جهان علم، آن بود که" جهان هستی ماهیت ثابتی دارد که از زمانی لایتناهی وجود داشته است." تحقیق، مشاهدات و محاسبات صورت گرفته به وسیله ی فن آوری مدرن ، نشان داده اند که در هر صورت، جهان آغازی داشته ودائما توسعه می یابد.

در آ؛از قرن بیستم، فیزیکدان روسی، الکساندر فرایدمن و کیهان شناس بلژیکی ، جرج لیمیتر به طور نظری محاسبه کردند که جهان در تغییر دائم و در حال توسعه است. به واسطه این حقیقت اطلاعات مشاهده شده در سال 1992 نیز ثابت گردید.

هنگامی که ادوین هابل ستاره شناس امریکایی با تلسکوپ ، آسمان را مشاهده کرد، دریافت که ستارگان و کهکشان ها دائما در حال دور شدن از یکدیگرند. جهای که در آن همه چیز دائما از هم دور می شوند، بر جهانی دلالت داشت که دائما توسعه می یابد.مشاهدات صورت گرفته در سال های بعد، تایی کرد که جهان هستی دائما در حال توسعه است. این حقیقت موقعی در قران شرح داده شد که هنوز برای همه ناشناخته بود؛ چرا که قران کلام خداوند خالق و فرمانروای کل عالم است.

انشعاب "آسمان ها و زمین"

آیه ی دیگری درباره ی خلقت آسمان ها ، این گونه بیان شده است:

( او لم یر الذین کفرو ان السموات و الارض کانتا رتقا ففتفنهما و جعلنا من الماء کل شی حی افلا یومنون) انبیا /21

آیا کافران نمی دانند که آسمان ها و زمین پیوسته بودند و ما از هم بازشان کردیم و هر چیز زنده ای را از آب آفریدیم؟ پس چرا ایمان نمی آورند؟

کلمه (رتق) به معنی (ضمیمه کردن و به هم چسباندن دو چیزاست). این کلمه برای اشاره به دو ماده مختلف که هر یک جزیی از یک کل را تشکیل می دهند، به کار برده می شوند. کلمه(فَتَقَ) نیز به (جداسازی دو چیز متصل به هم) است و در نقطه مقابل(رَتَقَ) قرار دارد. با این آگاهی موجود در ذهن، بار دیگر به این آیه نظر می کنیم. در این آیه، آسمان و زمین در ابتدا مشمول وضع(رتق) می گردند. آنها با بیرون آمدن یکی از دیگر جدا می شوند (فَتَقَ). وقتی کنجکاوانه نخستین لحظات انفجار بزرگ را به خاطر می آوریم، در می یابیم که نقطه واحد تمام عالم را در برگرفته بود. به عبارت دیگر، هر چیزی، از جمله(آسمان ها و زمین) که هنوزخلق نشده بودند،  در این نقطه در وضع (رتق) بوده اند. این نقطه به طرز وحشتناکی منفجر شد و ماده ای آن را(فتق) رساند و در این فرآیند، ساختار کل جهان خلق شد.

وقتی بیانات موجود در این آیه را با یافته های علمی مقایسه کنیم، می بینیم که این موضوعات با هم تطبیق می کنند. جالب آن که چنین یافته هایی تا قرن 21 به دست نیامده بودند.

مدارها

در هنگام اشاره به خورشید و ماه، در قرآن تاکید می شود که هریک در یک مدار معین حرکت می کنند.

(و هو الذی خلق الیل و النهار و الشمس و القمر کل فی یسبحون)  انبیا /21

او آن خدایی است که شب و روز و خورشید و ماه را آفرید و آنها در ندار فلکی خود سیر می کنند و شناورند.

در آیه دیگری نیز، ذکر می شود که خورشید ثابت نیست و در مداری معین حرکت می کند.

(و الشمس تجری لمستقر لها ذلک تقدیر العزیز العلیم) یس /36

خورشید به قرارگاه خود روان است، این نظم و قدرت خدای عزیز داناست.

این حقایق بیان شده در قرآن کریم در عصر ما از طریق مشاهدات نجومی کشف شده اند. بر طبق محاسبات متخصصان ستاره شناسی، خورشید با سرعت 720000 کیلومتر در ساعت در جهت ستاره ی "نسر ثابت" در مداری خاص به نام( راس خورشیدی) در حرکت است.

این بدان معنا است که خورشید تقریباً 17280000 کیلومتر در روز حرکت می کند. همرا با خورشید و همه سیارات واقمار درون سیستم گرانشی خورشید نیز همین مسافت را می پیمایند. به علاوه، همه ستارگان در عالم، در حرکت طراحی شده ی مشابهی می باشند.

این که کل عالم از راه ها و مدارهایی مانند این مورد پر باشد، را می توان از آیه زیر براشت کرد:

(و السماء ذاتِ الحبکِ) ذاریات /51

سوگند به آسمانی که دارای راه های نیکوست.

در حدود 200 میلیارد کهکشان در عالم وجود دارد که در هر یک تقریباً 200 میلیارد ستاره موجود است. بیشتر این ستارگان سیاراتی دارند و بیشتر آن سیارات دارای قمر می باشند. تمامی این اجران آسمانی در مدارهای دقیقاً محاسبه شده ای در حرکت اند. هر یک از انها برای میلیون ها سال، در امتداد مدار خود با نظم و هماهنگی کامل با اجرام دیگر شناور بوده اند. از این گذشته، چندین ستاره دنباله دار نیز در امتداد مدارهایی که برای آنها معین شده حرکت می کنند.

مدارهای موجود در عالم فقط به اجرام سماوی تعلق ندارند؛ کهکشان ها نیز با سرعت فوق العاده ای در مدارهای حساب شده ای سیر می کنند. در طول مدت این حرکات، هیچ یک از اجرام سماوی مسیر دیگری را قطع نمی کند یا با دیگری برخورد نمی نماید.

کروی بودن زمین

(خلق السموات و الارض بالحق یکور الیل علی النهار و یکور انهار علی الیل...) زمر /39

اسمان ها و زمین را به حق آفرید و شب  را بر روز و روز را بر شب داخل می کند.

در قران ، کلمات به کار رفته برای توصیف جهان، بسیار قابل توجه اند واژه ی عربی "تکویر" به معنی "پوشاندن "است. (به عنوان مثال در لغت نامه های عربی این کلمه برای عمل پیچیدن یک چیز به دور چیز دیگر- به طریقی یک عمامه پیچیده می شود به کار رفته است.)

اطلاعات ارائه شده در این آیه راجع به روز و شب – که همدیگر را می پوشانند- اطلاعات دقیقی را درباره ی شکل جهان در بر می گیرد. این مطلب تنها در صورتی می تواند درست باشد که زمین گرد باشد. یعنی از قران – که در قرن هفتم میلادی وحی شده- می توان گردی زمین را برداشت.

در عین حال باید یادآوری شود که آگاهی و علم ستاره شناسی آن زمان ، جهان را به طور متفاوتی می دید. در آن موقع تصور می شد که جهان سیاره ای مسطح است و کلیه ی محاسبات و توضیحات علمی نیز بر این عقیده استوار بودند. با این وجود ، آیات قران اطلاعاتی را در بر دارد که ما در قرن اخیر آموخته ایم. از آنجا که قران کلام خداوند است، برای توصیف جهان، صحیح ترین کلمات در آن به کلمات در آن به کار برده شده است.

سقف محفوظ

در قران خداوند توجه ما را به یک ویژگی بسیار جالب آسمان جلب می کند:

( و جعلنا السماءسقفا محفوظا و هم عن ایاتها معرضون) انبیا /21

و آسمان را سقفی محفوظ قرار داریم و آنها (کافران) از نشانه هایش روی گردانند.

این ویژگی آسمان، از طریق پژوهش علمی انجام شده در قرن بیستم اثبات شده است.جو اطراف زمین، اعمالی حیاتی را برای ادامه زندگی انجام می دهد. اگر چندین شهاب بزرگ و کوچک ویرانگر به زمین برسند، جو ، آنها را از افتادن بر روی زمین و صدمه زدن به موجودات زنده باز می دارد.

به علاوه، جو زمین اشعه نور را – که از فضا می آید و برای موجودات زنده مضر است- تصفیه می کند. جالب است که اتمسفر فقط اشعه بی ضرر و مفید را عبور می دهد و نور قابل رویت، نور نزدیک فرابنفش، و امواج رادیویی از آن می گذرند.

 کل این تشعشعات برای زندگی، حیاتی است. اشعه ی نزدیک فرابنفش، که فقط بخشی از آن از جو عبور داده می شود، برای فتوسنتز گیاهان و تمامی موجودات زنده بسیار مهم است. بیشتر اشعه فرا بنفش ساطع شده از خورشید، به وسیله لایه ازن جو تصفیه می شود و تنها یک بخش محدود و لازم طیف فرابنفش به زمین می رسد.عمل محافظتی جو در همین جا پایان نمی یابد. اتمسفر، زمین را از یخ زدن در سرمای فضا- که در حدود "270 درجه سانتی گراد" است- حفظ می نماید.

تنها اتمسفر نیست که زمین را از اثرات زیان آور حفظ می کند. علاوه بر اتمسفر، کمربند تابشی ون آلن – که لایه ای ایجاد شده از طریق میدان مغناطیسی زمین است – نیز مانند حفاظی در برابر تشعشع مضری که سیاره ی ما را تهدید می کند، انجام وظیفه می نماید. این اشعه- که دائما از خورشید و دیگر ستارگان ساطع می گردد- برای موجودات زنده مرگ آور است. اگر کمربند ون آلن وجود نداشت ، طغیان های عظیم انرژی به نام انفجارات خورشیدی که دائما در خورشید به وقوع می پیوندد حیات را در روی زمین کاملا نابود می کرد.

دکتر هوگ راس اهمیت کمربند ون آلن را برای حیات ما اینگونه بیان می دارد:

در واقع، زمین نسبت به هر سیاره ی دیگر سیستم خورشیدی، بیشترین تراکم را دارد. یک هسته نیکل –آهن، عامل میدان بزرگ مغناطیسی ماست. این میدان مغناطیسی حفاظ تشعشع ون آلن رابه وجود می آورد که زمین را از بمباران اشعه ای حفظ می کند . اگر چنین حفاظی وجود نداشت، حیات بر روی زمین ممکن نبود. تنها سیاره صخره ای دیگری که میدان مغناطیسی دارد، عطارد است. اما توان میدان آن صد بار از توان زمین کمتر است. حتی ونوس- که خواهر زمین محسوب می شود – میدان مغناطیسی ندارد. حفاظ تابشی ون آلن یک طرح منحصر به زمین است.

انرژی گسیل شده، تنها در یکی از این انفجار ها که در سال های اخیر کشف شده و محاسبه گردیده معادل صد میلیارد بمب اتمی ( شبیه به همان یک بمبی که در هیروشیما افتاد) می باشد. پنجاه و هشت ساعت پس از انفجار، مشاهده شد که عقربه های مغناطیسی قطب نماها حرکاتی غیر عادی نشان دادند و 250 کیلومتر بالاتر از اتمسفر زمین، دما ناگهان تا 2500 درجه سانتی گراد افزایش یافت.

آسمان بازگردنده

از آیه یازدهم سوره طارق در قرآن کریم ، می توان عمل بازگشت کنندگی آسمان را برداشت کرد. (و السماء ذات الرجع) سوگند به آسمان بازگردنده.

عبارت "ذات الرجع" در ترجمه های قران کریم ، مفاهیمی چون " پس افتادن" یا " بازگشت دهندگی" را نیز داراست.

همانطور که می دانیم ، جو اطراف زمین از لایه های زیادی تشکیل شده است. هر لایه نقش مهمی در جهت ادامه ی حیات ایفا می کند. تحقیق نشان داده است که این لایه ها وظیفه بازگرداندن مواد یا امواجی را که در معرض بازگشت به فضا یا بازگشت به زمین هستنند را دارا می باشند. اکنون بهتراست با چند مثال درباره ی وظیفه ی " باز گردانی" لایه های اطراف زمین، این مطلب را بررسی  کنیم

تروپوسفر، در 6 تا 10 کیلومتری بالای سطح زمین ، بخار آب را قادر می سازد تا از سطح زمین بالا رود و فشرده و متراکم شده، به صورت باران به زمین برگردد.

لایه ی ازن، در ارتفاع 25 کیلومتری، تشعشع مضر و نور فرابنفشی را که از فضا می آید، منعکس کرده، هر دو را به فضا بازمی گرداند.

یونسفر، امواج رادیویی منتشر شده از زمین را بخش های مختلف جهان منعکس می کند؛ درست مانند یک ماهواره ساکن انتقال دهنده ی امواج و به همین نحو ، ارتباط بی سیم و پخش برنامه های رادیو و تلویزیونی را در مسافت های طولانی ممکن می سازد.

لایه ی مگنوتسفر، ذرات مضر رادیو اکتیو ساطع شده از خورشید و دیگر ستارگان را قبل از آن که به زمین برسند، به فضا باز می گرداند.

این حقیقت درباره ی خصوصیات لایه های اتمسفر- که اخیرا اثبات شده- قرن ها پیش در قران آمده و بار دیگر نشان می دهد که قران کلام خداوند است. 

دسته ها :
سه شنبه نوزدهم 6 1387
 
دستیابی به انرژی بالا یکی از آرزوهای فیزیکدانان ، شیمیدانان ، دانشمندان طب و ... و حتی با وجود امکان دست رسی به انرژی بالا هنوز هم تلاشها برای فراهم آوردن انرژیها بالاتر ادامه دارد زیرا انرژی بالا در شناخت و بررسی جهان ریز (مثل سیستمهای اتمی) و جهان بزرگ (مثل کهکشانها) و در کشف پدیده‌های موجود در این جهانها با ایجاد تسهیلات فراوان موثر واقع می شود. آیا در تشخیص فرد خاصی در انبوه جمعیت ، مثلا دانش آموزان یک دبستان ، از راه دور به زحمت افتاده اید؟

برای این تشخیص یا به داخل جمعیت می رود یا در محل ایستادن خودتان از یک دوربین کمک می گیرد. انرژی بالا نیز با وضع مشابهی به فیزیکدان یا شیمیدان در کشف پدیده‌های جدید کمک می دهد. شتابدهنده‌ها دستگاههایی هستند که از طریق شتاب دادن ذرات در میدانهای الکتریکی یا مغناطیسی به منظور دادن انرژی بالا به آنها بکار می روند. این ماشینها در کشف ذرات ریز اتمی فیزیکدانان و در تجزیه ساختار ترکیبات شیمیدانان را یاری رسانده و دانشمندان طب را برای مبارزه با بیماریها مسلح می کند.

مکانیزمهای شتاب دادن ذرات

سازنده‌های شتابدهنده به طرق گوناگونی موفق به شتاب دادن ذرات باردار شده اند. برخی از آنان از طریق اعمال ولتاژ مستقیم بین دو ترمینال برای شتاب ذرات باردار به سمت هدف استفاده کرده اند و برخی دیگر از طریق حمل بار با ابزار مکانیکی مثل تسمه و قرقره به محفظه‌ای که شامل منبع یونهای با بار هم‌نوع بار حمل شده به این محفظه است، به شتاب ذرات باردار پرداخته اند. بعضی توانسته اند از طریق شتاب دادن کوچک متوالی ذرات باردار به انرژی بالا دست یابند.

وجود نواقصی در روشهای مذکور سازنده‌ها را به استفاده از روشهای پیشرفته برای شتاب ذرات واداشته است «شتابدهنده پیشرفته). یکی از این روشها شتاب دادن ذرات باردار روی مسیر مارپیچی دایروی به کمک میدانهای مغناطیسی بوده که خود این روش نیز در طی تکامل خود روش بهتری را سبب شده است مثلا در مسیر مارپیچ دایروی برای رسیدن به ذرات با انرژی خیلی بالا لازم است که طول این مسیر را طولانی کنند ولی استفاده از تغییر اندازه میدان مغناطیسی و تغییر فرکانس توانسته‌اند به جای مسیر مارپیچ دایروی ، ذرات باردار روی دایره‌های هم مرکز شتاب بزرگی بدهند. علاوه براین‌ها با استفاده از مغناطیس‌های فوق هادی به جای مغناطیس‌های معمولی قدم دیگری برداشته و در صدد ساختن شتاب دهنده‌های عظیم و کامل نهاده اند.

اجزای شتابدهنده‌ها

شتاب دهنده‌ها از چهار جز درست شده اند. جز اول چشمه ذرات است که ذرات باردار الکتریکی تولید می کند، چرا که بسیاری از دستگاههای شتابدهنده از میدانهای الکتریکی و مغناطیسی برای شتاب دادن استفاده می کنند. چشمه‌ها ممکن است یون‌های منفی ، الکترونها ، یا یون‌های مشابه تولید کنند. از بین یونهای مثبت مخصوصا پروتون‌ها و ذرات آلفا متداول می باشد. یونها پس از تولید شدن باید به داخل سیستم تزریق شوند. گاهی این کار فرآیند ساده ای است که در آن یون‌ها بوسیله الکترواستاتیک‌های ساده به داخل لوله شتابدهنده جذب می شوند. در حالتهای دیگر تزریق کننده خود یک شتابدهنده‌ای است که شتاب دهنده بزرگتری را تغذیه می کند. طریق شتاب دادن از دستگاهی به دستگاه دیگر متفاوت است. ولی همه آنها بر اساس میدان‌های الکترومغناطیسی برای بوجود آوردن شتاب استوار هستند. در نهایت ذرات پایدار از ماشین شتابدهنده خارج شده و به سوی هدف هدایت شوند.

انواع شتابدهنده‌ها

شتاب دهنده‌ها از نظر اندازه و طرح بسیار متنوع هستند، از یک مولد نوترون کاک کرافت والتن گرفته که بوسیله یک فرد قابل حمل است تا شتابدهنده SSL که محیط دایره آن در حدود 54 مایل می باشد.

شتابدهنده‌های کاک کرافت والتن

این شتاب دهنده از ولتاژ مستقیم اعمال شده بین دو ترمینال برای شتاب دادن ذرات به سمت یک هدف استفاده می کند. این نوع شتابدهنده‌ها اکثرا بعنوان تزریق کننده برای سیستم‌های بزرگتر شتابدهنده بکار می‌روند.

شتابدهنده وان دوگراف

در این نوع شتاب دهنده تسمه ای از جنس یک ماده غیر هادی بر روی دو قرقره قرار داده شده و قرقره ها بطور پیوسته چرخانده می شوند. در کی انتها ، یک منبع ولتاژ ، بار مثبت را به روی تسمه می پاشد. ذرات باردار مثبت ، بوسیله تسمه به قرقره که در داخل یک گنبد فلزی میان تهی قرار دارد، حمل می شوند. بارهای مثبت بوسیله نشانه ای متصل به گنبد از تسمه جدا شده و بر روی سطح کره توزیع می گردند.

در داخل کره میان تهی با بار مثبت یک منبع یونی وجود دارد که می تواند یونهای مثبت تولید کند. بارهای مثبت همدیگر را دفع می کنند. یونهای مثبت دفع شده در یک لوله شتابدهنده تا پتانسیل زمینه به سمت پاین شتاب داده شود. هدف در انتهای این لوله باریکه قرار دارد. شتاب دهنده‌های وان دوگراف در کاربردهای تجزیه ای جهت تجزیه بطریق فعال‌ سازی با ذره باردار ، نشر اشعه ایکس حاصله از ذره ، تجزیه بطریق فعالسازی با نوترون سریع و اسپکترومتری پراکندگی برگشتی رادرفورد بکار می روند.

شتابدهنده‌های خطی

اولین شتاب دهنده از این نوع شتابدهنده لیناک بوده که هدف اصلی آن دادن شتاب‌های کوچک زیاد به ذرات ، به جای یک شتاب بزرگ است. در این شتابدهنده ذرات از میان یک سری از لوله‌های میان تهی که بر روی یک خط مستقیم ترتیب یافته اند شتاب داده می شوند. یونهای حاصله از چشمه در اولین لوله که دارای بار مخالف است، جذب می شوند. با رسیدن ذره به انتهای لوله با تغییر علامت ولتاژ لوله ، ذره از این لوله دفع شده و در لوله بعدی جذب می گردد. تازمانی که ذرات انرژی دارند این عمل ادامه پیدا می کند. با عبور ذره از میان هر لوله افزایش می یابد. این نوع شتابدهنده در فرآیندهای تشعشعی صنعتی ، در تحقیقات فیزیک و برای درمان طبی تشعشعی استفاده می شود.

سیکلوترون‌ها

در این نوع شتابدهنده ذره به جای اینکه روی مسیر مستقیمی شتاب داده شود در یک مدار مارپیچی نیم دایره ای شتاب داده می شود. سیکلوترون دارای یک چشمه یونی است که بین دو صفحه نیم دایره میان تهی قرار گرفته است. به این صفحه ها «دی» گفته می شود. ذرات بر اثر اعمال یک میدان مغناطیسی در مسیری دایروی حرکت می کند و با عوض شدن علامت ولتاژ صفحه‌ها ذرات نسبت به مرحله قبلی در مسیری با شعاع بزرگتر قرار می گیرند و انرژی بیشتری پیدا می کنند.

سرانجام شعاع مسیر مارپیچی ذرات که باید سیکلوترون آن را در حرکت بعدی خود نگه دارد بسیار بزرگ شده و ذرات بصورت الکتریکی از داخل سیکلوترون به طرف هدف منحرف می شود. سیکلوترونهای ساده در حال حاضر بعنوان تزریق کننده برای سیستم‌های شتابدهنده بزرگتر بکار می روند. همچنین از این شتابدهنده‌ها در مقاصد پزشکی استفاده می‌شود.

سنیکروترون‌ها

در این نوع شتابدهنده‌ها از طریق تغییر میدان مغناطیسی و فرکانس امکان حرکت ذرات در مدارها با شعاع ثابت به جای مواد مارپیچی سیکلوترون فراهم می شود. در این شتابدهنده‌ها به جای «دی» ها تنها یک لوله بسته انحنادار وجود دارد که حاوی ذرات است. مغناطیس‌های به شکل C در تناوبهای طول لوله جایگزین شده اند. ذرات بوسیله یک شتابدهنده کوچکتر به داخل حلقه تزریق شده و در داخل لوله بوسیله مغناطیس‌ها نگهداری می شوند. شتاب ذرات بوسیله حفره‌های شتاب دهنده انجام می گیرد. این شتابدهنده برای شتاب الکترون‌ها و یون‌های مثبت بکار می روند.

منبع : دانشنامه رشد

دسته ها :
سه شنبه نوزدهم 6 1387
X